Bianca Küchler en Patrica Streng: “Het had zoveel impact dat we er wel over moesten praten”
Ook bij Ipse de Bruggen is de vergrijzing merkbaar. De vraag naar zorg voor oudere cliënten met een verstandelijke beperking en bijkomend complex gedrag neemt toe. Daarom specialiseerde locatie Hooge Burch zich in deze subdoelgroep binnen de groep oudere cliënten. In een jaar tijd werden drie woongroepen omgevormd. Met nieuwe en andere medewerkers die de teams kwamen versterken. “Het ging goed, maar niet vanzelf. Ook niet op het gebied van veiligheid”, aldus zorgmanager Bianca Küchler en Persoonlijk Begeleider Patricia Streng.
Ipse de Bruggen is een grote zorginstelling voor mensen met een verstandelijke beperking. Landgoed Hooge Burch is gelegen op een uitgestrekt terrein in Zwammerdam. De sfeer is er rustig en gemoedelijk. In één van de paviljoens op dit landgoed wonen kwetsbare, ouder wordende cliënten. Een jaar geleden kwamen daar ouderen met complex gedrag bij.
Zorgen op een zachte manier
“Wij waren het eerste team dat gevraagd werd of we nieuwe cliënten wilden ontvangen”, vertelt Persoonlijk Begeleider Patricia Streng. “We waren meteen positief. We vonden het uitdagend om, behalve verzorging en verpleging, ook intensievere begeleiding te bieden. Maar het riep wel vragen op. Wij zijn vanuit onze zorggroep gewend om te zorgen op een zachte manier. Dat wil je blijven doen, ook bij deze groep mensen met complex gedrag. Maar hoe ga je dan om met moeilijk gedrag? Hoe houd je het veilig voor jezelf en voor de andere cliënten?”
We voelden ons serieus genomen
De omvorming deden ze met het bestaande team. Het interne expertiseteam werd ter ondersteuning ingeroepen. Zorgmanager Bianca Küchler werkte zelf jarenlang met cliënten en wist wat je kunt meemaken en hoe spannend dat kan zijn. “Dat hielp mij als leidinggevende om aansluiting te vinden met de teams.” Patricia beaamt dat. “Toen we met de omvorming begonnen, hadden we als team al de ervaring dat de managers er voor ons waren als we ze nodig hadden. Ze dachten altijd mee. Een knelpunt, zoals een tekort aan uren, werd nooit gebagatelliseerd. De managers gaven ons altijd het gevoel: jullie vragen het niet voor niets.”
Vrij en open
Het werd een vrij en open proces. Medewerkers wisten waar de projectleiders mee bezig waren. Twee nieuwe collega’s kwamen het team van Patricia versterken. Het team, dat toen voornamelijk uit verpleegkundigen bestond, koos daarbij bewust voor medewerkers met pedagogische ervaring en coachende vaardigheden. Patricia: “We wilden graag collega’s die ons dingen konden leren. Mensen die de doelgroep goed kenden. We konden veel aan hen vragen.“ Dat was soms confronterend voor het bestaande team. Dat kreeg te maken met een andere stijl van doen, een andere manier van benaderen. ”We voerden ook gesprekken met de mensen die de omvorming niet zagen zitten. We wilden vooral duidelijk zijn in wat we wel en niet konden bieden.”
In die periode kregen mensen ook bewust ruimte om te herstellen. “We zeiden: misschien moet je een dagje vrij nemen of ga even op een andere groep werken. We hebben geprobeerd er zo creatief mogelijk mee om te gaan,” meent Bianca.
Leren om sterk te staan
Het team moest opnieuw leren om sterk te staan. ‘Het is hij eruit of ik eruit’, werd wel eens geroepen over een cliënt. Zo hoog liepen de emoties op. Patricia: “We wilden het, we stonden ervoor open, maar in het begin gebeurde het wel dat we met buikpijn aan onze dienst begonnen. De eerste maanden was het gevoel van veiligheid in het geding. Er waren collega’s die zeiden: ‘Als het zo moet, dan hoeft het voor mij niet meer.’ We hebben veel hulp gekregen van een gedragskundige en van het Intern Expertise Team. En we hadden veel overleg, zowel onderling als met andere betrokken disciplines. Bij iedere overdracht kwam het onderwerp veiligheid terug. De omvorming had zoveel impact op onze samenwerking dat we er wel over moesten praten.”
“Iedereen staat er op zijn eigen manier in. De één zegt bijvoorbeeld: als hij huilt, kom dan meteen bij me staan. De ander zegt: nee, juist niet meteen. Er is geen goed of fout, de één heeft eerder nabijheid nodig dan de ander. Dat weten we nu van elkaar. De sfeer is altijd open geweest, alles is bespreekbaar. Door de veiligheidsdialoog zijn we als team sterker geworden.”
Zekerder door de trainingen
In het omvormingsproces konden de teams rekenen op scholing, extra uren en de mogelijkheid om gebruik te maken een extern deskundige. Bianca: “We wilden ruimte geven aan groei, niet de organisatorische zaken leidend laten zijn.” Daarom werden bij verschillende woongroepen vragen opgehaald en werden trainingen op maat gemaakt. De begeleiders waren in charge. Zij bepaalden de inhoud en vorm van de trainingen. De trainingen in weerbaarheidstechnieken begonnen twee maanden na de omvorming.
“Door de trainingen zijn we ons zekerder en veiliger gaan voelen”, vervolgt Patricia. “We hebben geleerd om te reflecteren op onszelf, op elkaar en op de cliënt. We kregen zoveel handvatten dat we er meteen anders in stonden. Het was ook goed dat we met het hele paviljoen tegelijk de scholing in zijn gegaan. Ook met de nieuwe collega’s. We hebben elkaar beter leren kennen. We weten nu wat er speelt bij elkaar en hoe we elkaar kunnen helpen.”
