Véronique Schulingkamp: “Start als team met waar je staat en waar je naar toe wilt”
Teamontwikkeling gaat in fasen, dat is ook de ervaring van Estinea, een zorgaanbieder voor mensen met een beperking in Twente en de Achterhoek. Acht teams hebben daar met de VeiligPlus-aanpak gewerkt. Half november kwamen ze bij elkaar om de aanpak te evalueren. “We weten nu dat het belangrijk is dat je bij aanvang duidelijk hebt waar je staat als team en waar je naartoe wilt”, vertelt Véronique Schulingkamp, beleidsadviseur P&O en projectleider VeiligPlus-aanpak.
Zo’n 35 mensen kwamen bij elkaar voor de evaluatie van de VeiligPlus-aanpak: teamcoaches – zo heten de Aanjagers bij Estinea –, een paar medewerkers van de deelnemende teams, managers, leden van de ondernemingsraad en cliëntenraad, leden van de projectgroep en een aantal staffunctionarissen. Véronique Schulingkamp: “Met elkaar hebben we de aanpak op onderdelen geëvalueerd en besproken hoe de teams het ervaren hebben. Overall is de uitkomst positief: er zijn gesprekken op gang gekomen, er is van alles los gemaakt. Eén team heeft de resultaten verzameld en is hierover al met het management en staffunctionarissen in gesprek geweest. Door te sparren met elkaar zijn concrete, gezamenlijke acties geformuleerd en stappen gezet. Dat is het mooie van de aanpak: alle lagen van de organisatie zijn betrokken. Door soms kleine, praktische veranderingen is ook bij andere teams het gevoel van veiligheid versterkt.”
Ups en downs
Maar niet bij alle teams ging de invoering van de dialoog van een leien dakje. Eén team stopte al snel. De reden was dat er te veel speelde binnen het team. “De omstandigheden waren niet stabiel en er was teveel onrust. Het team was nog in de startfase van teamontwikkeling en vond dat het nog niet klaar was om de VeiligPlus-aanpak door te voeren. Dingen moesten eerst hun plek krijgen. Ze willen het later weer oppakken, op het moment dat de rust is weergekeerd.”
Ook bij de andere teams zijn er ups en downs geweest tijdens de uitrol van de VeiligPlus-aanpak. Niet alle teamcoaches voelden zich prettig in hun rol als procesbewaker. “Sommige teamcoaches voelden zelf weerstand omdat zij in deze rol minder ruimte hadden voor de inbreng van eigen ervaringen. Bij anderen was er weerstand in het team. Er kwam van alles naar boven door de dialoog. Tijdens de teamcoachingssessies is besproken dat teamontwikkeling soms eerst onrust kan veroorzaken, je bent het niet altijd met elkaar eens. Dat kan ongemakkelijk en lastig zijn, maar het is nodig om het doel te bereiken. Belangrijk is dus als team helder te hebben wat dat doel is.”
Aanpak eigen maken
Alle deelnemende teams zeggen dat de dialoog op gang is gekomen. “Teams die vooraf dachten dat ze al transparant waren en dat ze alles van elkaar wisten, kwamen erachter dat ze veel ook niet wisten. Gevoelens werden meer gedeeld. En ook het inzicht dat je je soms onveilig mag voelen kwam naar voren. Wat de één makkelijk vindt, hoeft een ander niet makkelijk te vinden. Belangrijk is dat dit ook uitgesproken wordt, zodat je elkaar kunt steunen.”
Na de eerste ervaringen besloot een aantal teams een paar dingen in de aanpak te veranderen om deze meer te laten aansluiten bij de eigen manier van zelfsturend werken. “Veel teams vinden de stellingen mooie input om het gesprek op gang te brengen, maar willen ook eigen stellingen of een eigen casus inbrengen. Dan kunnen ze concreet inspelen op wat er in het team aan de hand is.” Ook de Veiligheidsronde past Estinea graag aan naar de eigen praktijk. “Wij willen het bezoek van de Bezieler niet als extra stap in de cyclus. Bij ons is de manager de Bezieler. Hij of zij kan bij de dialoog zelf zitten om te horen wat er speelt of bevindingen tijdens een andere contactmoment bespreken. Wij willen de stappen zoveel mogelijk integreren in het ‘gewone’ werk.”
Wat Estinea gaandeweg ook leerde was dat de discussie allereerst gevoerd moet worden binnen het team. Maar als er knelpunten zijn, dan is het belangrijk dat de hele organisatie een bijdrage levert aan de oplossing. “Beperk de dialoog niet tot je team. Dingen bespreekbaar maken begint in het team, maar blijf niet als team met de problemen zitten. Deel ze met managers en staffunctionarissen, zij kunnen meedenken en meehelpen in de oplossing van knelpunten”, aldus Véronique.
Intussen denkt Estinea ook aan ‘uitbreiding’ van de dialoog over veiligheid. “De VeiligPlus-aanpak is in de basis gericht op het team zelf. Maar cliënten spelen ook een grote rol in de veiligheid op een locatie. Dus moeten we ook met de cliënten hierover in gesprek. Wat doet een bepaalde situatie met hen? En met hun ouders of vertegenwoordigers? Wij hebben onszelf dat als extra opdracht gegeven: aandacht voor gevoelens van veiligheid van de cliënt. Ook dan moet je als team eerst weten hoe je er zelf in staat.”
