Jopie Nooren: “Je veilig voelen is steeds de toetssteen”
“Objectief doen we van alles om de veiligheid te vergroten. Maar het subjectieve gevoel van veiligheid is nauwelijks gestegen in onze sector.” Met die woorden opent Jopie Nooren, bestuursvoorzitter bij Bartiméus, de kick-offbijeenkomst van de VeiligPlus-aanpak op 25 september. Met de aanpak hoopt Nooren dat gevoelens van onveiligheid bespreekbaar worden.
Bartiméus is een zorg- en onderwijsinstelling voor mensen die slechtziend of blind zijn, waaronder een grote groep mensen met een verstandelijke beperking. Het arbeidsverzuim in de instelling gaat, net zomin als bij andere instellingen in de sector, niet naar beneden. Maar al te vaak heeft dat te maken met gevoelens van onveiligheid. Voor Jopie Nooren was dat de reden om de rol van Bezieler op zich te nemen in de VeiligPlus-aanpak.
Elkaar helpen te praten
De zaal van de kapel op het terrein van Bartiméus in Doorn loopt lekker vol. José Zwiers, beleidsmedewerker veiligheid, is Ondersteuner van de VeiligPlus-aanpak en leidt de bijeenkomst. Ze geeft Jopie Nooren het woord. “De zorgcomplexiteit neemt toe”, vertelt de bestuursvoorzitter. “We kunnen agressie en ongewenst gedrag van cliënten niet altijd voorkomen. We hebben uiteraard een veiligheidsbeleid, maar dat is niet hetzelfde als je veilig voelen. Dat is steeds de toetssteen. We moeten elkaar helpen om daarover te praten. Want medewerkers die zich veilig voelen, geven betere zorg. Daar ben ik van overtuigd.”
Nooren eindigt haar verhaal met een statement: “Ik wil dat we ons met z’n allen veilig voelen. Dat we met elkaar praten over dilemma’s – open, eerlijk en oordeelvrij – om te komen tot een gedragen weg om met dilemma’s om te gaan. Want iedereen heeft recht op een veilige werkplek.”
Grenzen aangeven
Op het scherm verschijnt vervolgens een aantal stellingen en de deelnemers bespreken deze in kleine groepjes. Later worden de uitkomsten plenair besproken. Eén van de stellingen luidt: ‘Een beetje agressie hoort bij ons werk.’
“Het gebeurt, maar het hoort er nooit bij”, zegt iemand. “Toch moeten we onvoorspelbaar gedrag soms wel dogen”, zegt een ander. “Het is als met autorijden: als je geen ongeluk wil, moet je niet gaan rijden. Als je niet te maken wilt krijgen met dit gedrag, dan moet je dit werk niet doen.” De zaal reageert instemmend. Iemand zegt: “Maar je moet wel je grenzen aangeven.” “En je moet agressie altijd melden en erover praten”, vult een ander aan. “Wat dat betreft verwacht ik dat we met de VeiligPlus-aanpak stappen kunnen maken.” Daarover is iedereen het eens.
Belang van een goed team
Een andere stelling luidt: ‘Je kunt goede zorg verlenen en je tegelijkertijd veilig voelen.’ “De nabijheid van collega’s is heel belangrijk”, vertelt iemand. “Bij flexwerkers en invalkrachten voel ik me niet per se veilig. Ze hebben geen binding met de cliënten en weten niet altijd hoe ze moeten reageren. Je bent dan wel met z’n tweeën, maar je voelt je alleen.”
Anderen beamen het belang van een goed team. “Het is niet altijd zo dat goede zorg en je veilig voelen samengaan. Als een cliënt agressief wordt, moet je zorgen dat de rest van de bewoners veilig is en zorgen dat de rust wederkeert. Veiligheid gaat dan even voor goede zorg. Als je op dat moment te weinig mensen hebt die de cliënten goed kennen, kan het heel lastig zijn.”
Groot onderwerp
De laatste vraag staat op het scherm: ‘Wat heb je nodig? Op welke manier kan Bartiméus je ondersteunen zodat je in je kracht blijft?’ Het blijft even stil in de zaal. Dan zegt iemand, half serieus: “Misschien is het onveilig om die vraag te beantwoorden in deze grote groep.” Toch komt het gesprek op gang. “Het is een te groot onderwerp, om zomaar een uitspraak over te doen. Er zijn zoveel factoren”, zegt er één. “Het is vooral belangrijk dat we gehoord worden”, zegt een ander.
José sluit de bijeenkomst af met de hoop dat iedereen zich persoonlijk zal inzetten. Ze geeft aan dat ze het bijzonder vindt hoeveel er op deze bijeenkomst al is gedeeld en wenst iedereen veel succes. Die wens is al bijna niet meer te horen. De medewerkers zijn al weer druk met elkaar in gesprek.
