Angela van Rosmalen: Wanneer een team minder veilig is dan gedacht
Teams denken vaak van zichzelf dat het bij hen wel veilig is. Zo ook het team van Angela van Rosmalen, manager bij Amarant in Tilburg. De medewerkers startten daarom vol vertrouwen met de VeiligPlus-aanpak. Maar toen een incident plaatsvond, bleek de sociale veiligheid minder sterk dan gedacht. De emoties die loskwamen, verrasten iedereen. “Het hielp dat veiligheid op de agenda stond, we hadden door de VeiligPlus-aanpak al veel over veiligheid gesproken.
Angela van Rosmalen werkt als manager Krachtige Teams bij de divisie ‘Wonen in de wijk’ van Amarant. Ze begeleidt vier teams van kleinschalige voorzieningen voor diverse doelgroepen, van jongere en jongvolwassen LVB’ers tot ouderen. Haar functie is ondersteunend aan de teams. “Ze opereren zo zelfstandig mogelijk”, aldus Angela. “Maar waar nodig spring ik bij, ongeacht de fase van ontwikkeling van het team.”
Angela werd gevraagd om met één van haar teams deel te nemen aan de VeiligPlus-aanpak. Ze koos voor een team dat een aantal jaar geleden was gevormd bij de opening van een nieuwe locatie. “De medewerkers zeiden: ‘We zijn al een paar jaar bezig met elkaar, we zien niet de noodzaak van de aanpak, want ons team draait goed’”, vertelt Angela. “Toch zijn we van start gegaan. Bij de eerste Veiligheidsdialoog gingen ze tot in detail op de stellingen in. Ik moest ze erop wijzen dat het niet om de stelling zelf ging, maar om het feit dat ze erover praatten. Daarna ging de discussie veel beter. Veiligheid kreeg bredere aandacht, ook buiten de Veiligheidsdialoog.”
Felle meningen
Alles ging goed. Maar toen vond een incident plaats op de locatie, een medewerker maakte een fout. Op dat moment werd het spannend. De teamleden bleken toch niet allemaal hetzelfde te denken en de vraag was of het wel veilig voelde om alles tegen elkaar zeggen. “Als je hier werkt, mag je fouten maken, dat was altijd de insteek”, vervolgt Angela. “Maar wat als degene die de fout maakt over jouw grenzen gaat? Mag je zeggen dat je het echt niet eens bent met wat de ander gedaan heeft? Wat zijn dan de gevolgen? Medewerkers hadden behoorlijk felle meningen hierover en daardoor werd het een heftige discussie.”
De issue lag op tafel: Hoe gaan de teamleden met elkaar om als ze dingen spannend gaan vinden? “De medewerker had niet goed gehandeld, daar was zij het zelf ook over eens. Maar hoe bespreek je dat dan vervolgens met elkaar? De emoties die loskwamen waren verrassend, want van tevoren waren de medewerkers ervan overtuigd dat alles bespreekbaar was binnen hun team.”
Veiligheid op agenda helpt
Teams zeggen makkelijk dat het bij hen wel veilig is, is Angela’s ervaring. “Waar komt dat vandaan? Willen teams de vuile was binnenhouden, of denken ze echt dat het veilig is? Ik ben er nog niet uit. Wel is duidelijk dat zo’n incident ineens kan maken dat het gevoel anders wordt. De medewerker die de fout maakte, voelde zich onveilig door de felle reacties. Maar het was ook onveilig voor de anderen: ze wilden graag hun verhaal doen, maar heftige emoties maakten het moeilijk.
Het team zat op dat moment in de laatste cyclus van de VeiligPlus-aanpak. “Het hielp dat veiligheid op de agenda stond, we hadden daar al veel over gesproken, los van het incident. Ik had verder drie sessies teamcoaching gevolgd en daarna nog een cursus teamcoaching. Daar heb ik veel geleerd over de manier waarop je teams verder kunt helpen. Als er iets aan de hand is, wil het team graag dat jij het oplost. Maar het gaat erom dat zij met elkaar afspraken maken over hoe nu verder.”
Veilige sfeer niet vanzelfsprekend
Het incident werd door de VeiligPlus-aanpak anders besproken dan voorheen was gebeurd, denkt Angela. “Zonder de VeiligPlus-aanpak waren we vooral inhoudelijk op het gebeuren in gegaan. Nu werd de discussie veel breder getrokken: Wat betekent dit voor de veiligheid in het team?”
Met de medewerker die betrokken was bij het incident zijn gesprekken gevoerd en ze heeft extra ondersteuning gekregen. “We zijn nu nog niet in situatie dat iedereen zich weer veilig voelt. Maar dit team is in staat en heeft het vertrouwen dat ze met elkaar kunnen groeien. Soms doen dingen pijn, maar door erover te praten kun je weer verder komen. Eyeopener voor mij daarbij is dat een veilige sfeer niet vanzelfsprekend is, dat je er echt aandacht voor moet hebben. En dat hebben we nu. Veiligheid, ook binnen het team, is nu echt een onderwerp van ons allemaal.”
