Openlijk praten over veiligheidsdilemma’s en gevoelens van onveiligheid is in veel organisaties in de gehandicaptenzorg helemaal niet vanzelfsprekend. Hierover spraken bestuurders en directeuren van gehandicaptenzorgorganisaties tijdens de bestuurstafel ‘Maak onveiligheid bespreekbaar als bestuur’ op 17 april. “Gestructureerd praten over veiligheid in je organisatie is echt goed bestede tijd,” verzekert bestuurder Jopie Nooren.
Met kleinschaliger zorg, complexere zorgzwaarte en personeelsgebrek zijn onveilige situaties voor medewerkers bijna niet te voorkomen. In organisaties waar geen cultuur heerst om over gevoelens van onveiligheid te praten, kan dit leiden tot vermindering van het werkplezier, minder goede zorg voor de cliënt en mogelijk langdurig ziekteverzuim. Een continue dialoog over veiligheid is dus een belangrijk onderdeel van je professionaliteit, was de conclusie van de bestuurders. “Je zal als cliënt maar de pech hebben dat je in een team komt waar de cultuur niet open en transparant is.”
Niet vanzelfsprekend
De bestuurstafel, georganiseerd door sociale partners verenigd in de Stichting Arbeidsmarkt Gehandicaptenzorg (StAG), werd bezocht door bestuurders en zorgdirecteuren van organisaties uit de gehandicaptenzorg. Tijdens de bijeenkomst werd duidelijk dat een open cultuur en structurele dialoog over veiligheid niet vanzelfsprekend is. Bij lastige dilemma’s met verschillende belangen staan die nog wel eens onder druk. Een bestuurder vertelde: “Ik sprak vandaag met een medewerker en zag ondertussen dat ze overal gekrabd was. Handen, gezicht, ze lag helemaal open. En toch benoemen we dat niet en overwegen we niet eens of we de handen van die cliënt in zo’n geval moeten inpakken.”
Meerdere bestuurders gaven aan dat er een soort inflatie is op het gebied van onveiligheid. “Ernstige incidenten van agressie wel worden besproken, maar over knijpen of je onveilig voelen praten we bijna niet. Er heerst nog steeds een soort stoerheid dat dat erbij hoort.”
De VeiligPlus-aanpak
Afgelopen twee jaar heeft StAG bij elf organisaties de dialoog over veiligheid op gang gebracht met de VeiligPlus-aanpak. Deze aanpak is gebaseerd op een bewezen en wetenschappelijk onderbouwde aanpak van Stichting IZZ en Erasmus Universiteit. Met de VeiligPlus-aanpak werken organisaties in een half jaar tijd naar een continue dialoog tussen zorgprofessionals onderling, maar ook tussen werkvloer en top. De ervaringen van deelnemende organisaties zijn zeer positief.
Jopie Nooren, bestuurder van Bartiméus, deelt haar ervaringen met de zaal: “Wij hebben de VeiligPlus-aanpak met een aantal teams doorlopen en ik wil het in mijn hele organisatie doorvoeren. Wat ik mooi vind, is dat de VeiligPlus-aanpak niet alleen een dialoog in teams op gang brengt, maar je creëert een heel veiligheidsnetwerk met mensen om het team heen.”
Een onderdeel van de aanpak is dat teams geregeld met een bestuurder over veiligheid spreken. “Het is enorm belangrijk dat je als bestuurder laat zien dat je je medewerkers steunt.”
“Wat wil je nog meer?”
Medewerkers in de gehandicaptenzorg voelen zich lang niet altijd gehoord en gesteund door de organisatie. Dit kan ertoe leiden dat medewerkers te veel gaan accepteren of incidenten niet meer melden. Zichtbare steun in woord en daad van het bestuur is cruciaal voor een cultuur waarin alles gezegd kan worden.
Toine van der Pol, bestuurder van Cello, beaamt dat: “Ik heb heel vaak gehoord dat mensen zeiden ‘Toine, dat jij hier tijd voor inruimt, dat je je kwetsbaar opstelt en dat we zien dat het je echt iets doet, dat betekent heel veel voor ons. Zo’n dialoog lijkt heel abstract maar voor medewerkers is dat heel concreet. Als bestuurder heeft de VeiligPlus-aanpak weinig gekost maar heel veel energie gegeven.” Nooren: “Zoals we met medewerkers op een nieuwe manier in dialoog zijn gegaan over een thema dat er echt toe doet: wat wil je nog meer? Het is echt goed bestede tijd en je verrijkt jezelf er ook mee.”
Dialoog over veiligheidsdilemma’s
De bestuurstafel en de VeiligPlus-aanpak zijn een initiatief van Stichting Arbeidsmarkt Gehandicaptenzorg (StAG), een samenwerkingsverband van werkgevers en werknemers in de gehandicaptenzorg (VGN, CNV Zorg & Welzijn, FBZ, FNV Zorg & Welzijn en NU’91). StAG wil bereiken dat de hele branche vanuit vakmanschap een dialoog start over veiligheidsdilemma’s van professionals.
Wilt u meer weten of ook aan de slag met de VeiligPlus-aanpak? Neem dan contact op met projectleider Michiel Hietkamp via 06-83697718 of m.hietkamp@caop.nl.
