Melle Has: “Van de harde naar de zachte kant van veiligheid”
De eerste cyclus van de VeiligPlus-aanpak bij Ons Tweede Thuis, een zorgstelling voor mensen met een verstandelijke beperking, autisme en niet-aangeboren hersenletsel, ging vooral over praktische maatregelen om de veiligheid te verbeteren. “Dat was goed, daarmee is het ijs een beetje gebroken”, vindt Melle Has, coördinator HRM en projectleider VeiligPlus-aanpak. “Maar tijdens de eerste cyclus beseften we hoe belangrijk het is om juist ook aandacht te hebben voor de zachte kant van veiligheid. Daar gaan we in de tweede en derde cyclus dieper op in.”
“We zijn de VeiligPlus-aanpak klein begonnen”, vertelt Melle. “We hebben ruim tachtig zorglocaties, twee daarvan zijn met in totaal drie teams aan de slag gegaan. Het idee erachter is: Als zij het als positief ervaren, dan gebruiken we die energie om de aanpak verder uit te rollen.”
Concrete verwachtingen
Tijdens de kick-off in september werd al duidelijk dat er grote behoefte is aan zo’n aanpak. “Mensen zeiden: ‘We praten zo weinig over veiligheid, fijn dat het nu een plek krijgt.’ De verwachtingen van de teams waren wel heel concreet, wat veel werd genoemd was invulling van de vacatures. We hebben gezegd: ‘Er is geen goed of fout in praten over veiligheid, alles waarvan iemand vindt dat het van belang is, is van belang.’”
Het opstarten van de dialoog ging in het ene team natuurlijker dan in het andere. “Twee teams praatten vooral over praktijkvoorbeelden en maakten praktische afspraken. In één groep had iemand gezegd: ‘Ik voel me onveilig om in het werkoverleg te zeggen dat ik me onveilig voel.’ Juist door dat te benoemen ontstond een mooi gesprek.”
Zachte kant van veiligheid
De interne coach van Ons Tweede Thuis schoof bij de teamoverleggen aan, ter ondersteuning van de Aanjagers en voor de kennisborging en –overdracht als de aanpak straks in de rest van de organisatie wordt uitgerold. Zij keek gedurende de hele eerste cyclus mee. “Twee teams begonnen hun teamvergadering met de Veiligheidsdialoog en daarna volgde het reguliere overleg”, vertelt Melle. “De coach zag dat de Veiligheidsdialoog heel goed ging. Medewerkers lieten elkaar uitpraten en hadden respect voor elkaar. Bij het reguliere overleg erna zag ze het team direct weer in de oude rol stappen. Er werd minder goed geluisterd en mensen praatten door elkaar. De coach zag in vijf minuten de vergadering veranderen. Dan zie je het belang van de aanpak.”
In de volgende cycli zullen de Aanjagers dan ook hierop terugkomen. “We gaan in de Teamcoachingssessie met Aanjagers hierop oefenen. Focussen op wat gebeurt er tijdens het overleg, onder water, verbaal, non-verbaal. Daarop kunnen Aanjagers wat meer opmerkzaam zijn, het niet over de harde kant van veiligheid hebben, maar over wat het team veiliger maakt.” Volgens Melle zijn medewerkers snel geneigd om oplossingsgericht te denken. “Als het gaat over gevoel (minder meteen de inhoud in en op zoek naar oplossingen, meer in dialoog), dan is dat voor veel mensen nog wat ongemakkelijk. De Aanjagers zien heel scherp dat daar de uitdaging zit. Zij worden nu verder getraind in het zien en achterhalen van gevoelens.”
Andere toonsoort
In de tweede en derde cyclus gaat Ons Tweede Thuis dus dieper in op het gevoel van veiligheid of onveiligheid. Ook de Veiligheidspeiling is zo opgebouwd. Daarin wordt steeds meer de zachte kant, de sociale veiligheid binnen de teams bevraagd. “Van tevoren beseften we niet dat de VeiligPlus-aanpak vooral draait om die zachte kant, maar nu we ermee bezig zijn, zien we dat het heel goed is.”
Niet alleen de Aanjagers zijn positief, maar ook de teams, omdat ze weer een stapje verder zijn gekomen. “Ik zie veel energie”, aldus Melle. “Vanuit mijn rol als projectleider vind ik dat heel waardevol. Met deze energie gaan we nu naar de tweede cyclus. Ik merk nu al dat het hele werkoverleg een andere toonsoort krijgt. Ik denk dat we toegaan naar werkoverleggen waarin de spelregels beter nageleefd worden, waarin meer respect is voor elkaars mening en elkaars angsten. En dus meer ruimte om je kwetsbaar op te stellen.”
