Jacques Martini: “Veiligheid nadrukkelijker centraal”

“Praten over ons werk doen we, ook in termen van veiligheid”, vertelt Jacques Martini, voorzitter van de Raad van bestuur van Trajectum. “Maar echt een dialoog voeren, dat doen we nog niet. De gesprekken zijn geen onderdeel van een vaste aanpak. De VeiligPlus-aanpak betekent dat we het thema veiligheid nadrukkelijker centraal kunnen stellen. Van de daken kunnen schreeuwen bijna.”

Trajectum is een zorgorganisatie die werkt op het grensvlak van verstandelijk gehandicaptenzorg, geestelijke gezondheidszorg en forensische zorg. “We behandelen cliënten om problematiek die heel vaak te maken heeft met agressie”, licht Martini toe. “Onze medewerkers worstelen meer dan in veel andere organisaties met de vraag hoe met veiligheid en onveiligheid om te gaan. Veiligheid is in ons personeelsbeleid ingebed.”

Toegevoegde waarde

“Op allerlei manieren hebben we maatregelen getroffen om onze medewerkers weerbaarder te maken. Ze zijn verplicht om trainingen te volgen hoe je met agressie op de werkvloer omgaat en wat je moet doen bij incidenten. Veiligheid is een bekend thema bij ons. Toch is de VeiligPlus-aanpak een toevoeging. Met de aanpak stellen we het thema opnieuw centraal.

We kunnen de medewerkers sterken in de wetenschap dat de veilige werkomgeving voor ons als organisatie van uitermate groot belang is. Met elkaar willen we dat bevestigen. Ik kom geregeld op de werkvloer, maar ik kom niet geregeld op de werkvloer met deze boodschap. Dat is ook voor mij de toegevoegde waarde van de aanpak.”

Grenzen stellen

“Het aantrekkelijke van de VeiligPlus-aanpak vind ik dat deze heel sterk bij de ervaringswereld van de medewerkers aansluit en bij de problematiek die bijna dagelijks wordt ervaren. Daar willen we het gesprek over voeren. En over de grenzen die we daarbij moeten stellen. Want we willen het gedrag van de cliënten, dat deel is van zijn of haar problematiek, veranderen, maar we willen ook vaststellen wat wel en niet acceptabel is. Daar kunnen we via deze methode over praten.

Wij ervaren de noodzaak van de aanpak bijvoorbeeld bij het doen van aangifte als er ernstig probleemgedrag geweest is in de zorgrelatie. Wanneer doe je wel aangifte en wanneer niet? Zeker bij TBS-cliënten is dat een dilemma. Aangifte heeft vaak grote consequenties, justitie kan de verlofmogelijkheden van de cliënt ernstig beperken. Dan bestaat de neiging om het probleemgedrag te vergoelijken. Dat vind ik geen goede zaak.”

Geaccepteerde gedragsnormen

“Ook in de zorgrelatie moet je uitgaan van algemeen geaccepteerde gedragsnormen. Als je dat niet doet, verloedert de omgeving. Medewerkers vragen wel eens: Mag het zo zijn dat wij voor de medewerkers kiezen en tegen het cliëntbelang? Maar zo zie ik het niet. Het cliëntbelang is ook dat hij of zij leert dat bepaald gedrag intolerabel is. Daarover wil ik graag het gesprek aangaan. Waar staan we als organisatie? Wat vinden wij nou?

We willen de aanpak eerst doorvoeren op de afdelingen waar agressie een van de belangrijkste problemen is. Anders dan bij de meeste gehandicaptenorganisaties hebben deze afdelingen de specifieke opdracht om het probleemgedrag van cliënten te verbeteren. Dat is een extra nuance en zorgt voor een andere dynamiek in onze omgeving. De dialoog over veiligheid, juist in deze context, vind ik van groot belang. Als bestuurder wil ik daarin nadrukkelijk een positie innemen.”